kerstfeest
zonsopkomst

We vieren al honderden jaren kerstfeest in Nederland, ook ik. Maar wat vieren we eigenlijk en waarom? Past de traditie die ik nu volg wel bij mij? Het kerstfeest is een christelijk feest en dat ben ik niet. Het voelt wel juist om deze donkere dagen aandacht te geven, zeker de langste nacht waarna het elke dag een beetje langer licht wordt. Zijn er andere manieren? Zo ja, welke? Ik besluit op zoek te gaan, ik raadpleeg google, vraag om tips om me heen en in verschillende facebookgroepen.

Vanaf ongeveer 400 jaar na Chr. zijn ze in Rome begonnen met het vieren van kerstmis, hiermee wordt de geboorte van Jezus gevierd, vanaf daar heeft dat zich verspreid over de rest van de wereld. In Nederland zou dat dan waarschijnlijk tussen 500 en 800 na Chr. zijn ingevoerd omdat toen het christendom in Nederland de belangrijkste godsdienst werd. Wat vierden we dan voor die tijd? Of vierden we toen niets?

Zover we nu weten bestaan er al 2.5 miljoen jaar mensen op aarde. De oudste menselijke sporen gevonden in Nederland zijn van 300.000 jaar geleden. In Engeland zijn sporen van 800.000 jaar oud gevonden. Dat waren eerst de Neanderthalers en later de Homo Sapiens. Dus in de tijd van het menselijk bestaan in onze streek bekeken, vieren we nog niet zo lang het christelijke kerstfeest.
Hoe verder je je naar het noorden begeeft hoe belangrijker de stand van de zon in de verschillende seizoenen. Het dieptepunt, de donkerste dagen en daarna de terugkeer van het licht, dat kan niet anders dan heel belangrijk voor ons zijn geweest al die honderdduizenden jaren. Dat belang vinden we ook in Stonehenge terug. Ongeveer 4600 jaar geleden is Stonehenge voltooid. De oudste menselijke activiteit komen uit het mesolithicum tussen 10.500 en 9.000 jaar geleden, verkleuringen in de bodem die duiden op houten palen. Het lijkt een bouwwerk dat veel te maken had met de stand van de zon en de maan. Vanuit het midden van het bouwwerk zie je de zon tijdens de midzomerzonnewende door de opening opkomen boven de hielsteen. Voor de zonsondergang bij midwinter is er ook een punt. Er zijn varkensbotten gevonden, na analyse blijkt dat die elke keer geslacht werden rond midwinter. Voor een offerritueel of een feestmaal? Dat weten we niet.

Voor we christelijk werden in het gebied wat we nu Nederland noemen, waren we Germanen. Toen vierden we vanaf de langste nacht, midwinterzonnewende, het joelfeest. In Scandinavië heet het nog steeds jul. We vierden de terugkeer van de zon en stonden ook stil bij de donkere tijd van het jaar. Dit ging gepaard met vuur, drank, verhalen, samenzijn, afweren van het kwaad etc.

In een dorp een paar kilometer van mijn huis wordt een midwinterviering georganiseerd door een groep heidenen (vanuit de facebookgroep, ‘De heidenen van de lage landen’) en ik mag daar bij zijn met mijn gezin. Dat is wel erg gemakkelijk, dichtbij en het klinkt leuk, dus we besluiten te gaan.

We voelden ons gelijk welkom en vrij om het ritueel mee te beleven zoals het voor ons past. Er waren meer kinderen mee, dat maakte het voor onze kinderen leuker en makkelijker. De meditatie duurde mijn dochter veel te lang waardoor ik dacht dat ze er niets aan vond, maar na afloop had ze het echt een bijzondere ervaring gevonden en vond ze het leuk erbij te zijn geweest. Het ritueel vond buiten plaats in een grote cirkel met daarin twee vuren. Wat we achter wilden laten in het oude jaar gaven we met een bokje van stro mee in het vuur, we spraken onze wensen uit voor het nieuwe jaar en gaven ook een wens voor een ander mee in een dichte enveloppe die na afloop werden uitgedeeld. Het vuur voor het nieuwe jaar werd ontstoken, het viel niet mee deze aan te krijgen, misschien omdat het ritueel al op 11 december plaatsvond en het nieuwe jaar nog te ver weg lag 😉. Na afloop was er voor iedereen warme chocolademelk of glühwein, dat konden we na de kou goed gebruiken. Ik vond het een fijne ervaring, het voelde zelfs vertrouwd, het deed me een beetje aan scouting denken waar ik lang lid van ben geweest, misschien komt dat daardoor. Bij scouting neemt buiten zijn en vuur ook een belangrijke plaats is en is iedereen welkom om op zijn of haar eigen manier te beleven. Ik ben ook verrast door de hoeveelheid heidenen die er overal blijken te zijn, ook vlak bij mijn woonplaats.

Het joelfeest wordt vaak over een periode van 12 nachten beleeft. Midwinternacht is de eerste nacht van 12 heilige nachten. Dit is de tijd tussen de tijd, de dagen die het verschil vormen tussen het zonne- en maanjaar. Het zonnejaar duurt 365,25 dagen en 12 maanfasen duren samen 354 dagen. Ik vind dat een mooi gegeven en besluit me verder in de 12 heilige nachten te verdiepen.

De heilige nachten, ook wel rooknachten, ruwe nachten of yule nachten genoemd zijn de donkerste nachten van het jaar. Dit jaar zijn ze nog donkerder omdat 23 december de nieuwe maanfase is, dan is er geen maan. Het is daarmee het donkerste donker van het jaar. Er blijken een heleboel beschrijvingen te vinden hoe deze nachten te beleven. Het is een gebruik dat van onze Germaanse voorouders komt. In deze nachten keer je naar binnen, je aanschouwd jezelf en je afgelopen jaar, zowel de donkere als de lichte kanten, je kijkt terug naar afgelopen jaar, je besluit wat je achter wil laten, je laat los, maakt ruimte, kijkt vooruit en spreekt je wensen en intenties uit voor het nieuwe jaar. Dit klinkt voor mij heel passend bij deze tijd van het jaar, hier wil ik echt iets mee doen.

Ik vind een boek met een beschrijving van hoe ik deze nachten kan beleven die me aanspreekt en besluit hiervoor te gaan. Wanneer ik de uitgebreide beschrijvingen lees bedenk ik wat ik wil proberen en wat ik nog even laat voor wat het is. Na een poosje realiseer ik me dat ik alle dingen die ik nog nooit gedaan heb onder de categorie plaats van ‘nog even laten voor wat het is.’ Op deze manier blijf ik lekker veilig binnen mijn comfort zone en ga ik ook geen nieuwe ervaring aan. Ik verbaas me erover hoe snel ik daar ongemerkt instink. Dat is niet wat ik wil! Ik wil hiermee juist een nieuwe ervaring opdoen en niet in mijn comfortzone blijven hangen. Ik besluit de voor mij ongemakkelijke en vreemde rituelen wel te doen. Dus ik ga op pad om toch orakelkaarten en rookritueel kruiden te halen en vind zelfs een toffe koperen heksenketel bij de kringloopwinkel. Ik begin zin in deze nachten te krijgen!

In de nacht van 20 op 21 december ga ik van start. Ik reinig mijn huis met bijvoet rook, scrub mijn oude huidlaag af met zout om in het oude jaar achter te laten, schrijf mijn dromen op, roep een voorouder op om bij mij te zijn de komende nachten en ben oprecht verbaast na het trekken van een orakelkaart omdat deze precies bij mij klopt op dit moment. Deze ervaring zorgt voor flink wat beweging, beweging naar binnen, ik raak dieper in mezelf, dieper verbonden met mezelf. Het doet echt veel met me en ik heb het gevoel dat het goed voor me is.

Gedurende mijn zoektocht realiseer ik me opeens dat ik nog nooit bij een kerkdienst ben geweest, laat staan bij een kerkdienst rond de kerstdagen. Wanneer ik echt wil weten wat er bij me past dan hoort daar ook een kerkelijke ervaring bij. Dat voelt wel een beetje ongemakkelijk na al deze Germaanse, Heidense ervaringen, zou ik hiermee nog wel welkom zijn in een kerk? Wanneer ik dat wil weten moet ik gaan kijken. Ik ga op zoek naar een kerk en een dienst waar ik aan kan deelnemen tijdens de kerstdagen.

Waar ik ook kijk of lees, deze dagen lijken voor iedereen in het teken te staan van de komst van het licht, van nieuwe leven. En ook de donkerste en dagen van het jaar, van naar binnen keren, bezinning, terugkijken, loslaten, achter je laten, ruimte maken, intenties en wensen uitspreken. En van samenzijn, vuur maken, verhalen vertellen, samen eten en drinken en elkaar het beste wensen.

Mijn zoektocht gaat nog even door. Ik vervolg mijn reis door de 12 heilige nachten, ik zoek mijn familie op tijdens de kerstdagen en met oud en nieuw en ik ga een kijkje in de kerk nemen.

Ik wens jou het allerbeste met hoe jij deze dagen gaat beleven en alle goeds voor het nieuwe jaar!

yulevuur
midwintervuur

Lees meer berichten

Mijn Helweek

Mijn Helweek

Dag 1 Het is zondagavond 22.00 uur en ik lig op bed in de caravan, alleen. Mijn hardloopkleren liggen klaar en mijn wekker staat op 5.00 uur. Mijn Helweek begint. Niet de Helweek van het leger, maar de Helweek van Erik Bertrand Larssen. Zijn boek heb ik ruim 8 jaar...

Discussie versus Dialoog

Discussie versus Dialoog

Ik hield altijd intens van een goede discussie. Hoe feller hoe beter. Ik dacht er zelfs over om de politiek in te gaan om dit de hele dag te mogen doen. Wanneer ik me goed in een onderwerp had verdiept en ik het vanuit idealisme heel belangrijk vond anderen hierin mee...

1 Comments

1 Reactie

  1. Ida

    Mooi inspirerend verhaal Anke, ik ga er meer over lezen en er iets mee doen.

    Antwoord

Laat een reactie achter voor Ida Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Mis nooit een nieuw blog bericht

Schrijf je in voor de nieuwsbrief. Dan hoor je het als eerste wanneer er een nieuw blogbericht is of nieuwe natuur sieraden.